Exosome คืออะไร? ไขความลับ นวัตกรรมฟื้นฟูผิว

จากกระแสความสนใจดูแลสุขภาพและความงามที่กำลังมาแรงของผู้คนในยุคนี้ จึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่าไม่ว่าเราจะมองไปทางไหนเราก็มักพบกับผลิตภัณฑ์ที่ช่วยดูแลสุขภาพและความงามจำนวนมากที่ออกมาตอบสนองความต้องการของผู้คน โดยหนึ่งในปัญหาที่มีผู้ให้ความสนใจมากที่สุดปัญหาหนึ่ง คือ ปัญหาด้านผิวพรรณ ทั้งในเรื่องของผิวพรรณที่เยาว์วัย หรือเทรนด์ผิวใสราวกับกระจก  ซึ่งการจะมีผิวที่สวยงาม แลดูสุขภาพดีเช่นนี้ได้ ต้องยอมรับว่าการใช้สกินแคร์ทาภายนอกนั้นอาจไม่เพียงพออีกต่อไป แต่อาจต้องเสริมด้วยการทำหัตถการ เช่น การฉีดผิว ควบคู่ไปด้วย
โดยหนึ่งในหัตถการที่เป็นกระแสอยู่ในตอนนี้ หลายคนคงเคยได้ยินชื่อ Exosome Skin Booster กันมาบ้างแล้ว จากการที่คลินิกด้านความงามหลายแห่งได้นำผลิตภัณฑ์ Exosome นี้มาให้บริการกับลูกค้า ปัจจุบัน Exosome ในท้องตลาดมีอยู่หลากหลายแบรนด์ แต่ละแบรนด์ต่างมีการโฆษณาถึงคุณสมบัติที่แตกต่างกันออกไป  ซึ่งคงทำให้เกิดความสงสัยว่า  Exosome คืออะไร ดีจริงไหม เหมาะกับผู้มีปัญหาผิวแบบไหน และ Exosome มีความแตกต่างจากหัตถการเพื่อผิวตัวอื่นอย่างไร ดังนั้นก่อนที่จะตัดสินใจเลือกทำ Exosome เราจะพามาทำความรู้จักกับคุณสมบัติของ Exosome กันก่อน

Exosome คืออะไร?

Exosome คือ สารที่ถูกหลั่งออกมาจากสเต็มเซลล์ มีลักษณะเหมือนถุงที่มีขนาดอนุภาคเล็กเพียง 30 – 100 นาโนเมตร แต่บรรจุสารชีวโมเลกุลที่สำคัญมากกว่า 1,000 ชนิด อย่าง Growth factor, Peptides, Coenzymes, Hyaluronic â (HA) ซึ่งเป็นสารที่มีคุณสมบัติในการฟื้นฟูสภาพผิว โดยที่ Exosome จะทำหน้าที่เปรียบเสมือนสื่อในการส่งสารที่อยู่ในถุงเหล่านี้ไปยังเซลล์ต่างๆในร่างกาย เพื่อทำการซ่อมแซมและฟื้นฟูเซลล์เหล่านั้น ด้วยคุณสมบัติของ Exosome ที่สามารถนำพาสารไปยังเซลล์ต่างๆ และยังมีคุณสมบัติที่สามารถเข้ากับเซลล์ของผู้รับได้ง่าย จึงได้เริ่มมีการนำ Exosome มาใช้ในการรักษาโดยเฉพาะในการรักษาโรคทางผิวหนัง การรักษาบาดแผล จนถึงการใช้เพื่อการบำรุงผิว ซึ่งปัจจุบันมีงานวิจัยรองรับว่า Exosome มีผลในการฟื้นฟูผิวได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Exosome ทำงานอย่างไร?

Exosome คือ ถุงบรรจุสารชีวโมเลกุลสำคัญหลายชนิด มีหลักการในการทำงานโดยทำหน้าที่เสมือนผู้ส่งสาร ที่เดินทางไปมาระหว่างเซลล์ต่างๆ และปล่อยสารที่บรรจุอยู่ในถุงเข้าสู่เซลล์เป้าหมาย เพื่อซ่อมแซมและฟื้นฟูเซลล์ สำหรับ Exosome ที่ถูกนำมาใช้เพื่อการบำรุงผิว เมื่อ Exosome เข้าสู่เซลล์ผิวหนัง สารชีวโมเลกุลที่อยู่ในถุง Exosome อย่างเช่น Growth factor จะถูกปล่อยออกมา ซึ่ง Growth factor มีความสำคัญในการช่วยแพร่กระจายไฟโบรบลาสต์ ทำหน้าที่ควบคุมสภาพผิวหนังในชั้นหนังแท้ (Dermis) และกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน อิลาสติน และ กรดไฮยาลูรอนิก ช่วยคงความยืดหยุ่นของผิว ป้องกันริ้วรอย และ ความหย่อนคล้อย นอกจากนี้ ใน Exosome ยังมีสารเปปไทด์ ที่ช่วยเพิ่มจำนวนเซลล์ผิวหนัง มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ลดจุดด่างดำ อีกทั้งยังมีโคเอนไซม์ ที่ช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์ผิวหนังจากแสงแดด เมื่อสารที่บรรจุอยู่ในถุง Exosome เหล่านี้ ถูกปล่อยเข้าสู่เซลล์ จึงสามารถเข้าไปช่วยฟื้นฟูปัญหาผิวหนังได้ตามกลไกของมัน

Exosome กับการดูแลผิว

สภาพผิวของเรามีการเปลี่ยนแปลงตามวัย โดยเกิดจากปัจจัยทั้งภายนอก เช่น แสงแดดและมลภาวะ รวมถึงปัจจัยภายใน เช่น การเปลี่ยนแปลงของเซลล์และฮอร์โมน ทำให้ปริมาณการผลิตคอลลาเจนและอิลาสตินลดลง อันเป็นต้นตอความเสื่อมสภาพของผิว นำไปสู่ผิวมีริ้วรอย หย่อนคล้อย ขาดความกระชับ จึงได้มีการศึกษาการนำ  Exosome ที่มีคุณสมบัติในการกระตุ้นการผลิตคอลลาเจนและอิลาสติน ผ่านการสร้างไฟโบรบลาสต์ มาใช้ในการดูแลปัญหาผิวเหล่านี้ ซึ่งผลการศึกษาได้แสดงให้เห็นว่า Growth factor โดยเฉพาะอย่างยิ่ง Epidermal Growth Factor (EGF) และ GDF-11 ใน Exosome ที่สกัดได้จากเลือดในสายสะดือ มีผลที่เห็นได้ชัดในการฟื้นฟูไฟโบรบลาสต์ กระตุ้นการผลิตคอลลาเจน อิลาสติน และ กรดไฮยาลูรอนิก ทำให้ริ้วรอยดูบางลงและตื้นขึ้นอย่างชัดเจน ช่วยฟื้นฟูผิวเสีย
นอกจากนี้ ผลการศึกษายังได้แสดงให้เห็นว่า Exosome มีผลในการลดการแสดงออกของ Cytokines และ Chemokine ซึ่งมีผลในการยับยั้งปฏิกิริยาการอักเสบ รวมทั้งช่วยในการสมานแผล จากการเพิ่มจำนวนของเซลล์ การกระตุ้นการสร้างเนื้อเยื่อและเยื่อบุผิวใหม่ การเปลี่ยนแปลงของคอลลาเจนบริเวณที่เกิดแผล จึงสามารถนำมาใช้เพื่อลดการอักเสบของผิวหนัง ช่วยสมานแผล ลดรอยดำรอยแดงจากสิว

จากการศึกษา Exosome โดยมุ่งผลด้านการดูแลผิว จะเห็นได้ว่า Exosome มีคุณสมบัติที่ช่วยในการฟื้นฟูและรักษาปัญหาผิวได้อย่างหลากหลาย ทั้งในด้านของการชะลอวัย ช่วยฟื้นฟูผิวให้แลดูอ่อนเยาว์ กระชับผิว ลดริ้วรอยและความหย่อนคล้อย โดย Exosome จะเข้ามาช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอิลาสติน รวมไปถึงการดูแลปัญหาสิว ผิวอักเสบ รักษาอาการภูมิแพ้ผิวหนัง ด้วยคุณสมบัติที่ต้านการอักเสบและช่วยในการสมานแผล

หากใครกำลังมองหาหัตถการเพื่อการดูแลผิวที่ตอบโจทย์ในการรักษาปัญหาผิวหนังที่หลากหลาย ในตอนนี้ คงพูดได้ว่า Exosome ถือเป็นหนึ่งในตัวเลือกที่น่าสนใจที่สุดตัวเลือกหนึ่ง ซึ่ง Exosome แต่ละแบรนด์ ยังมีคุณสมบัติเฉพาะตัวที่แตกต่างกันออกไปตามแหล่งที่มาของ Exosome เช่น มีงานวิจัยว่า Exosome ที่ได้จากเซลล์อายุน้อยจะมีประสิทธิภาพสูงกว่า Exosome ที่ได้จากเซลล์ของผู้ใหญ่ นอกจากนี้จำนวนอนุภาค หรือ ขนาดของอนุภาค Exosome ก็ส่งผลต่อการทำงานของ Exosome เช่นกัน
อ้างอิง
Kim et al. (2017). Exosomes derived from human umbilical cord blood mesenchymal stem cells  stimulates rejuvenation of human skin. Biochemical and Biophysical Research Communications, 493(2017), 1102- 1108.

Yang et al. (2021). Overcome the barriers of the skin: exosome therapy. Biomaterials Research, 25:22.